Peter Neuber (Hg.), Meldörp-Bȫker 8.2

Georg Droste

Odde Âlldag un sien Jungstöög

Ėn plattdüütsch Kinnerleḃen an’e Woterkant

Meldörp-Böker

= Platt-Klassiker für Dithmarschen

(+ Kompetenztraining in Dithmarscher Platt)

Liebe ältere und jüngere und neuere Dithmarscher,

liebe Urlauber in Dithmarschen,

liebe Deutschlehrer und Schüler|innen der Sekundarstufen,

liebe Deutschlehrer- und Germanistikstudenten aus Dithmarschen,

liebe Freunde des Plattdeutschen überall,

die ›Meldorf-Bücher‹ enthalten Dithmarscher Platt,

die alte Dithmarscher Sprache, aber verständlich

und in geeigneter ›SASS-ergänzender Schreibweise‹,

un dōrmit luut leesbor!

Ditschi-Platt,

tru di wat!

Ortsnamen in der Titelkarte

in SASS-ergänzender Schreibweise: Âlversdörp,

Friechskōōg, Hėnnsteed, Mârn, Nōōrhasteed, Wȫhren

›Klappentext 1‹

Peter Neuber(Hg.)

Peter Neuber, Burgstr. 18, 25704 Meldorf

fon: +49 (0) 179 680 45 39

email: PeNeuberWoehrden@aol.com

www.wöhrnerwöör.de (download für das Wörterbuch ›Wȫhrner Wȫȫr‹)

Meldörp-Bȫker

(Textbȫker tō de ›Wȫhrner Wȫȫr‹)

Bislang waren folgende Titel aus dem Internet kostenfrei, als ›Frie’ Woor‹, herunterladbar, jeweils in zweiter, geänderter Ausführung, 2015-11-15:

Nr. 1:

Verscheden Schrieverslüüd

Nr. 2.1:

Klaus Groth, Quickborn 1

Nr. 3.1:

Johann Hinrich Fehrs, Op Holsten-Eer

Gedruckt sind bislang erschienen, jeweils in zweiter, geänderter Auflage, 2015-11-15:

Nr. 3.2:

ISBN 978-3-9817316-6-8

Johann Hinrich Fehrs, Allerhand Slag Lüüd

Nr. 4.2:

ISBN 978-3-9817316-7-5

Theodor Piening, De Reis no’n Hamborger Doom

Nr. 5.1:

ISBN 978-3-9817316-8-2

Heinrich Johannes Dehning, Junge Schoolmeisterjohren in Dithmarschen vör 1900

Nr. 8.2:

ISBN 978-3-9817316-9-9

Georg Droste, Odde Alldag un sien Jungstöög

Es ist geplant, alle sieben Bücher 2018 bei Tredition in 3. Auflage als Paperback, Hardcover und als eBook herauskommen zu lassen.

Und die Reihe soll auch bei Tredition fortgesetzt werden.

Peter Neuber (Hg.)

Meldörp-Bȫker

Nr. 8.2 (3. Oploog 2018)

Georg Droste

Odde Âlldag

un sien Jungstöög

Ėn plattdüütsch Kinnerleen an’e Woterkant

UND

Georg Droste

Fofftig Johr in Licht un Schadden

Mien Leḃensgeschicht

 

In der vorliegenden Ausgabe wurden die Droste-Texte sprachlich aktualisiert und zugleich dem Dithmarscher Platt angenähert, um diese köstlichen Jungenstreiche auch in Dithmarschen lautlich genießbar zu machen.

Es handelt sich hier um ein

Niederdeutsches Textbuch

zum Wörterbuch ›Wȫhrner Wȫȫr‹

in

SASS-ergänzender Schreibweise

Dat hēēt: in SASS-Schrievwies mit Opsetters, vör âllen wârrt de Diphthongen kėnntli mookt

— un dat is vun Vördēēl in hēēl Slēēswig-Holstēēn!

Datt ēēn würkli luut lesen kann!

Stand: 2018

Was im Buch ist Platt, was Hoch?

Wȫȫr un Sätz in normoolgrōte un lōōtrechte Bōōkstoḃen:

Platt

Wörter und Textpassagen in normalgroßer und kursiver Schreibweise:

Hochdeutsch, zumindest kein Platt

Wȫȫr in lütte un lōōtrechte Bōōkstoḃen:

Platt (tōmeist Uttuusch- Wȫȫr)

Wörter, in kleiner und kursiver Schreibweise:

Hochdeutsch (Übersetzungen oder i.d.R. hochdeutsche Erklärungen)

Warum (ab Herbst 2015) diese
›SASS-ergänzende Schreibweise‹?

Beide Schreibweisen, die zuvor verwendete wie die jetzige, stehen fest zu SASS (zum PLATT-DUDEN für NS, HH, SH seit 1956), ergänzen ihn aber und sind für Dithmarschen und ganz Schleswig-Holstein gleichermaßen tauglich. Traditionell werden hier die Diphthonge, die Zwielaute [ou, ei, oiü], nicht als Doppellaute (z. B. als ou, ej, oi|eu|äu) geschrieben, sondern als o, e und ö.

Meine ältere ›Dithmarscher Schreibweise‹ hielt sich an das Prinzip unserer Dithmarscher Altvorderen Groth und Müllenhoff, die die langen Monophthonge|Einlaute kennzeichneten, die problematischen Zwielaute aber nicht. Diese traditionelle Schreibweise erzeugte leider immer ein riesengroßes Problem: Die Monophthonge|Einlaute wurden unnötigerweise hervorgehoben; aber nur über sie konnte man sich die nicht markierten Diphthonge|Zwielaute logisch erschließen (indirekt, nach der Methode ›von hinten durch die Brust ins Auge‹). — Immerhin, man konnte! Behelfsmäßig unterstützte ich dies durch Anhebungen.

Meine neuere nun verwendete ›SASS-ergänzende Schreibweise‹ markiert direkt die Problem-Zwielautbuchstaben o, e und ö durch einen Balken (ō, ē und ȫ) und sagt: Dies ist höchstwahrscheinlich ein Doppellaut [ou, ei bzw. oiü], auch wenn er nicht so aussieht! Und die balkenlosen Buchstaben o, e und ö werden ganz normal als o, e und ö gelesen. — Schon Otto Mensing verwendete in seinen Lautschriftergänzungen die Zeichen ō, ē und ø, um auf Zwielaute bei Einlaut-Schreibweise hinzuweisen, für ganz Schleswig-Holstein!

Über den Autor

Georg Droste

* 13. Dezember 1866 Bremen

† 17. August 1935 Bremen

Georg Droste kommt 1866 in Bremen als Kind armer, schlichter, plattdeutsch sprechender Eltern zur Welt. Er wächst in Bremen auf und singt das hohe Lied auf seine ungebundene Kindheit am Deich, an der Weser. Er ist viel ›aushäusig‹, die häusliche Not ist nicht sehr einladend. Nach der Schulzeit besorgt er sich selbst eine Stelle als Laufbursche in einer Buchhandlung.

Durch Zufall erfährt sein Chef, dass mehr in seinem Laufjungen steckt und vermittelt ihn in eine Kaufmanns-Lehrstelle in einem Wollexportgeschäft. Die Kontorzeit beschreibt Droste als die glücklichste seines Lebens. Neben dem Berufsleben ist er begeisterter Turner in der damaligen Zeit der großen Turnfeste.

Plötzlich erblindet er, im zwanzigsten Lebensjahr. Die Ärzte sind damals gegenüber der Sehnervenentzündung machtlos.

Die Zeit des nutzlosen Herumsitzens überwindet er schließlich, indem er einen Haustürenhandel mit Streichhölzern, Seife u. a. beginnt. Zum Glück kennt er die Stadt wie seine Westentasche. Trotz beachtlicher geschäftlicher Fortschritte entschließt er sich zum zweijährigen Besuch einer Blindenschule in Hannover, lernt dort das Korbflechten, auch Musizieren und die Blindenschrift.

Zurück in Bremen macht er eine Korbflechterei auf, flicht über die Jahre weit über 10000 Körbe, vor allem grobe Kohlenkörbe für die Dampf-Schiffahrt.

Er heiratet, hat mit seiner Frau, seinem unentbehrlichen, gesunden und vor allem sehenden ›Kameraden‹, fünf Kinder. Die Not ist ständiger Begleiter, er schuftet im häuslichen Keller beim Körbeflechten, betreut zum guten Teil die Kinder, während seine Frau durch Putzen dazuverdient, – und erzählt ihnen Geschichten aus seiner Kindheit am Weserdeich und im Teufelsmoor. Auf den Vorschlag der ältesten Tochter diktiert und druckt er schließlich seine Erzählungen. Die Bücher werden Riesenerfolge. Zunächst schreibt er hochdeutsch, lässt die handelnden Personen jedoch Plattdeutsch sprechen. Bald wechselt er ganz zum Plattdeutschen, schreibt und schreibt, bald auch auf einer Blindenschreibmaschine, wird ein gemachter Mann.

Sein Erfolg setzt sich im 1. Weltkrieg fort. Um den zu Tausenden ›kriegsblind‹ von der Front heimkehrenden Soldaten, eventuell auch nur einem einzigen unter ihnen, Mut zu machen, erzählt er 1916 aus seinem Leben in ›Foftig Jahr in Licht un Schatten‹. – Die Inflation frisst auch Drostes Vermögen. Aber auch in den 20er Jahren kommt es immer wieder zu Neuauflagen seiner Bücher und auch zu Neuerscheinungen. – Droste stirbt nach zweijähriger Krankheit im Jahre 1935.

Wat in dat Bōōk steiht

Im Inhaltsverzeichnis wird auch auf die in den Droste-Text eingelassenen Original-Seitenumbrüche in der Form (DrG05.063) bzw. (DrG12.27) bzw. (QuB011.006) verwiesen.

Auch die Seitenanfänge der Rita-Schloendorff-Ausgabe von 2012 (Originalplatt + Hochdeutsch) finden sich in der Form [DrG21.176] im Text.

›Klappentext 1‹ – Reihe der Meldörp-Bȫker

Quellen; Impressum

Was im Buch ist Platt, was Hoch?

Warum der Schreibweisenwechsel ab Herbst 2015?

Über den Autor Georg Droste

›Odde Âlldag un sien Jungstöög‹

Inhaltsverzeichnis der einzelnen Kapitel

Fofftig Johr in Licht un Schadden QuB011.005

Zum Ansinnen der Meldörp-Bȫker

Schreibweise & Aussprache (ō, ē, ȫ; â; ė; ġ; ; …)

Information zu Kennmarken (M3, M4, …)

Regionale Besonderheiten (X01, X02, …)

Informationen zu *-Wörtern in der ›Grabbelkiste

Schwarz-weiß-Kurzfassung der Aussprache-Übersicht

Licht und Schatten (zum Autor)

Auf den letzten Seiten (›Klappentexte 2 + 3‹):

Information über die Nutzung der Wȫhrner Wȫȫr

Werbung für die Meldörp-Bȫker und speziell für dieses.

 

Odde* Âlldag un sien Jungstöög

Kapitel   1: Ėn Jung wârrt boren

DrG05.005

Kapitel   2: Tō’n Glück wârrt de Jung nu döfft

DrG05.012

Kapitel   3: Um ėn hangen Hoor schēēfgohn

DrG05.019

Kapitel   4: Odde speelt Fârken

DrG05.023

Kapitel   5: Odde piert de Katt

DrG05.031

Kapitel   6: Ōma ehr Fōōtbank

DrG12.25

Kapitel   7: In dėn schȫnen Novergoorn

DrG05.035

Kapitel   8: Knipperdolling treckt Odde ut’ Woter

DrG05.041

Kapitel   9: Odde wârrt wedder; man Knipperdolling …

DrG05.049

Kapitel 10: Huusarrest, Papagei un Kninken

DrG05.059

Kapitel 11: Regenwotertünn, Kaschott, Frieheit

DrG05.067

Kapitel 12: Vun de Franzōsentiet, Küll un Nōōt

DrG05.077

Kapitel 13: Grōōtmudder vertellt vun ėn Mōōrd

DrG05.088

Kapitel 14: De Mōōrdgeschicht sett Odde tō

DrG05.094

Kapitel 15: Odde is dōōtkrank

DrG05.102

Kapitel 16: Odde is borgen, Grōōtmudder dōōt

DrG05.110

Kapitel 17: De ēērste Schōōlmorgen

DrG05.115

Kapitel 18: De ēērste Paus un wat dorno kummt

DrG05.124

Kapitel 19: Odde flücht no Knipperdolling …

DrG05.132

Kapitel 20: De ēērste Schōōl-Nomėddag

DrG05.139

Kapitel 21: Odde un de Wâllopsēher

DrG05.150

Kapitel 22: De niede ârme rieke Noverschop

DrG05.155

Kapitel 23: Hinnerk-Hosensnuut; Hangelbeern

DrG05.163

Kapitel 24: De Dēēf in’ Beernbōōm

DrG05.170

Kapitel 25: Maskenkopp un Zigârrenmoker

DrG05.179

Kapitel 26: Sârġmoker un Zigârrenmokers

DrG05.184

Kapitel 27: Odde in Gedanken, Noversgören

DrG05.189

Kapitel 28: Klärchen, jo, man wōtō tō bruken?

DrG05.195

Kapitel 29: Unkel Dolling is dōōt; Nacht dorno

DrG05.200

Kapitel 30: Gastfründschop för de Stutenfru

DrG05.207

Kapitel 31: De Dōdenbund in’t Dōdenschipp

DrG05.212

Kapitel 32: Ruut dor! – De Rōsenbōōmsch

DrG05.217

Kapitel 33: Wat dėnn âllns achteran kēēm!

DrG05.224

Kapitel 34: Vörloodt no de Pullzei

DrG05.235

Kapitel 35: Wat schull de Jung mool wârrn?

DrG05.246

Kapitel 36: Ėn wohren Paster; Fritz sien Nōōt

DrG05.252

Kapitel 37: Weserfründ un natte Dōdenhand

DrG05.260

Kapitel 38: In’t letzte Schōōljohr

DrG05.268

Kapitel 39: Kunfermatschōōn

DrG05.274

Georg Droste

Odde* Âlldag

un sien Jungstöög

Ėn plattdüütsch Kinnerleen an’e Woterkant

(DrG05.005) [DrG21.004]

Kapitel 1: Ėn Jung wârrt boren

Dat wēēr dor nu vun komen |Nun kam die Strafe! – De lütte Mieke* |Marie Âlldag |['a:l-dach], wat de Jüngste vun de fief Âlldagdēērns wēēr, hârr sik doch bannig verjoogt|erschrocken, as sēX09 dėn ēēn Sünndagmorgen opmool de Stimm vun ehr GrōōtmudderX12 vör ehr Bett hȫȫrX65, un de Wȫȫr: „Mieke! Stoh gau op! Du hest ėn lütten Brōder kregen!“ – „Och Ōma“, sä Mieke dėnn mit ėn wēnerlige Stimm, „krieg ik dėnn nu ōōkX22 Slääg? Ik will’t je ōōk niX20 wedderX41a dōōn!“ – Man GrōōtmudderX12 wēēr dat Lachen anfungen, hârr ehr de Backen strokelt un hârr ehr trȫȫst: „Wees|Wee’ man still, mien Dēērn! Glieks kriggst du de lütte sȫte Popp ōōk tō sēhn!“ – Mieke hârr over doch noch sōōn poor Mool dēēp opsüüfzt, un hârr dat gor ni begriepen kunnt, woX30 dat blōōts angohn kunn! Dat wēēr ehr ōōk sō swoor op dat lütte Hatt fullen, as sē dor an dach, dattX24 sē veelmools op’n Diek stohn hârr, un hârr dėnn sungen, wėnn dor mool ėn Hoddboor|Storch hōōch boḃen dör de Luft flōōg:

Hoddboor! Langen Boor,

hest’ niX20 ėn lütten Brōder dor?

Ik will ėm ōōk gōōtX50 wēgen,

un will ėm ni bedrēgen.

Man bringst du uns blōōts Süstern,

dėnn wülltX63|wöö’ wi di wull püüstern! (DrG05.006)

GrōōtmudderX12 hârr ehr dėnn över de Klööndöör mit de Fuust drōhtX53: „Dēērn, Dēērn! Wullt du wull dien Babbel hōlen! Hebbt wi an jümX02|ju fief Panduren|Halunken niX20 jüst nōōg?“

Jo, nu wēēr dor nix mēhr an tō moken! Dat hârr VoderX11 ōōk je mēēnt un hârr mit ėn hâlf vergrėlltM3 Gesicht seggt: „Smiet ėm man mit op’n Hümpel!“ In’ Stillen hârr hē sik over doch freut, datt dat ėn Jung wēēr. Over nüms*|kēēnēēn freu sik mēhr as Mieke Âlldag, as sē an de Wēēg stunn un dor hēēl nieschierig rinkēēk. Dat wēēr doch ėn annern Snack as ehr ōl’M4d Gēēsche*-Popp, mit dėn ēēn Ârm [DrG21.006] un dėn holtenM4a Kopp, ohn Ōgen un ohn Nöös! Nä, dit hier wēēr ėn richtige ›gebennige Poppedeidei‹, mit krâlle klore Ōgen un mit hēēl lütte fiene witte Muushoor op’n Kopp. Man wat wēēr dat? Mit de linke Hand mook de dore Slēēf|Frechdachs ehr ėn lange Nöös un mit’e rechte ėn Fuust. „Dor mēēnt hē di niX20 mit“, sä over GrōōtmudderX12 hēēl sachten*. „Kiek, hē nuckelt op’n Duum un spârrt dorbi de lütten Fingern vunēēn|utėnanner! Kiek mool hėn, wo sȫȫt“, sä sē dėnn wieder. „Sōgor hēēl lütte fiene Nägels hett hē al an de Fingern!“ Un de gōdeX50 GrōōtmudderX12 wisch sik mit dėn Schörtenslippen|Schürzenzipfel de Ōgen un süüfz: „Och jo! Sō foken|veel as ēēn dat nu ōōk al beleevt hett: Dat is un blifft doch ümmerX21 dat ēwige grōte Gottswunner, sōōn lütten Worm!“

Jo, sō wat in dē Oort |Art mēnen ōōk de gōdenX50 NoverschenX16 |Nachbarinnen, dē dor mit Âlldags in ēēn Rēēg achter’n Diek wohnen, ōder dor achtertō|hinten in dėn lütten vēērkanten Hoff; dissen Hoff hârr in frȫhere Tieden mool ėn ansläägschen |plietschen un spietschen |spöttschen Kopp dėn vörnehmen Noom ›Eddelhoff*‹ geḃen. – Âll de achter’ndiekschen Tanten kēmen nu anslârren un antüffeln, un dat lēēp bi Âlldags (DrG05.007) as op’e Ziese|HB-Straße ›Zur Ziese‹. Fru Puustmeier |Pußmeier un Fru Lēhmann |Leimann, de Grōtensche, de Meiersche un de Smittsche: Âll wullen sümX04 |se dat grōte Weltwunner, dat Sünndagskind, sēhn! Kinner kēmen je âll de Doog op’e Welt, man dat hiere wēēr dėnn doch tō afsünnerli! Bi Âlldags wēēr op’n Sünndag wat Lütts komen. Bi Âlldags! Op’n Sünndag! Un dėnn noch sōgor ėn Jung, wōX31 dor al fief Dēērns wēērn! „Na“, swȫȫg* de Puustmeiersche, „wėnn dat kēēn Glückskind wârrt, dėnn wēēt ik dat niX20! Sünndagskinner hebbt ümmerX21 Glück!“ – „Dat mööt|möö’X61 wi ēērst noch mool afluren“, mēēn over VoderX11 Âlldag. „SēX09 wēēt |wētenX10 wull, Fru Puustmeier, de ōlen Profēten sünd dōōt, un de nieden, dē gellt nix mēhr!“ – „Jo“, mell sik nu over de Smittsche, dē sōōn beten wat hȫhnerglȫȫvsch |abergläubisch wēēr, „de Jung, dat is je ėn deegten|kräftiger Purks|Knirps! Hē süht je ōōk rein kievig|keck un kregel|lebhaft ut, un kickt hēēl krâll|sundX38 ut de Ōgen. Man ik tru dat niX20 sō recht! Dat Kind-Gotts hett hier jüst verdwass över de lütte Nöös sōōn fienen blauen Striepen, dat hett nix GōōdsX50 tō bedüden!“ – „Das ist die Zornesader, Frau Schmidt“, sä nu ėn bedächtige un sōōn beten spitzige Stimm achter ehr. „Das Kind wird noch mal so’n rechter Brausekopf und muss sehr vorsichtig und mit aller Strenge erzogen werden!“ – Sō, dor hârr de lütte Bėngel nu sien Fett weg! Dor kunn hē sik Kantüffeln in broden! Un dē, dē dat seggt hârr, dē muss dat je weten, wėnn’t dėnn ēēn weten kunn. Dat wēēr Frollein Emilie Ėngelken |Engelken, dē wēēr je âll de langen Johren Schōōlfrollein|Lehrerin weenX83, un dē verstunn sik op Kinner jüst as de Schōōster op sien [DrG21.008] LedderX41f. Sē wohn tōhōpen mit ehr Süster in de Krüüzstroot|Kreuzstraße, un de grōte lange Achtergoorn vun sümX06|ehr Huus lēēg achter Âlldags sümX06|ehrn lütten Hoff. Tine*|Christine, wat Mieke ehr öllste Swester wēēr, hârr Frollein Emilie (DrG05.008) dat in ehr Freud dör dėn Tuun|Hecke tōrōpen, un nu hēēl dat ōle Frollein dat för ehr Plicht, as Noversche ōōk mool no’n Rechten tō kieken.

Fru Smitt un ōōk de annern Fruuns worrn sōōn beten benaut|bedrückt tō Sinn un sään sō recht nix mēhr. Gēgen sōōn Klōōkheit kunnen sümX04|se niX20 an, un wėnn sümX04|se ōōk âll sümX06 |ehr Weten ut ēgen Beleḃen tōhōpensmeten hârrn. SümX04|Se drücken sik dorum sō hēēl suutje ēēn bi ēēn ut’ Huus ruut. – As Fru Puustmeier wedderX41a in ehr vēēr Pohlen |in ehr Behüsen wēēr, dōX23 vertell sē ehrn Mann, dē jüst vun’t Fischen komen wēēr: „Dėnk mool an, Orend*|Arend. Bi Âlldags is vundoog, op’n Sünndag, ėn lütten feinen |schieren Jung ankomen!“

„Sō, hüüt, ėn Jung?“, sä Orend un hōjohn|gähnte, dėnn hē slēēp al hâlf. „Na, dat’s man gōōtX50!“ – „Jo“, mēēn nu Fru Puustmeier rein vergrėllt, „un dor seggst du wieder nix tō? Dor wunnerst du di niX20 mool över? Bi Âlldags! Op’n Sünndag! Over ik segg je man: Du ōle Jan Dickfell kummst reinut ni ut’e Foten|Fassong! Wėnn’k dat noch ėn ēēnzigstM3 Mool beleḃen dä, datt du di mool över wat wunnern dääst! Ik glȫȫv, du kannst di gor niX20 wunnern!“ – „Jo“, lach Puustmeier, „wat is dor dėnn ōōk bi tō wunnern! Dat kann je sōgor vörkomen, datt ėn swatte Kōh witte Melk gifft un datt ėn Nachtwächter an’ helligen Dag dōōtblifft!“

An dissen Sünndagoḃend, as achter’n Diek un ōōk in’t Âlldagsche Huus âllns still wēēr, dō pedd GrōōtmudderX12 hēēl sachten* in de lütte Komer, wōX31 ehr Swiegerdochter slēēp, un froog: „Antje* |Anna, slöppst du al?“ – „Nä, dat niX20, MudderX12, wat schull ik dėnn?“ – „Och“, anter |antwōōr GrōōtmudderX12, „koom, geev mi mool dien Hand her! Kiek mool hier! Hier (DrG05.009) is ėn dicken blanken preus’schen Doler! Dėn hett unsen lütten Mann sik al verdēēnt!“ – „Wat?“, froog Fru Âlldag nieschierig. „Ėn preus’schen Doler? Unsen Lütten verdēēnt? Wat schâll dat hēten?“ – „Na, ik will di’t sėggen“, fluster ehr SwiegermudderX12, „loot di vertellen, Antje: As de annern Fruunslüüd weg wēērn, wēētst’ wull, dō pedd Frollein Ėngelken an de Wēēg ran un kēēk dor orri ėn Tietlang rin un sä gor nix. Opletzt dreih sē sik um un hett mi dor recht sōōn Predigt hōlen. Du wēētst je, sē kann snacken as sōōn Paster, over ik segg je man: De Ėngelkens sünd wück vun dē Oort, dē Gotts Wōōrt niX20 blōōts op’e Tung hebbt, nä, sümX04 |se dōōt|handeln,leben dor ōōk no, un dėnn loot ik dat gellen. ›Ich wünsche dem süßen kleinen Engel Gottes reichen Segen und dass er noch mal ein recht braver, tüchtiger Mensch werde!‹ sä sē tōletzt, och, wēētst’ wull: Sē [DrG21.010] hett noch recht ėn Bârg seggt, ik kann dat dėnn man blōōts niX20 sō behōlen un sō weddergeḃenX41a. Na, ik wull nu man sėggen: As sē weg wēēr, dō kēēk ik sō in de Wēēg, un wat mēēnst’ wull? Dō lēēg dor dissen Doler op’e Wēgendeek!“ – „Dat sünd ėn poor gōdeX50 Dooms, de Ėngelken-Frolleins“, anter|antwōōr de junge Fru Âlldag, un ēēn kunn orri mârken, wo ehr dat vun Hatten kēēm. „Over“, lach sē dėnn sō vör sik hėn, „wunnern deit mi dat in dissen Fâll doch mit dėn Doler! Ik hârr ēhr dacht, datt sümX04|se Bammel kregen hârrn, datt nu sō dicht achter sümX06 |ehrn Goorn ėn Jung ankomen wēēr. SümX04|Se hârrn je ōōk al in’ Vörut bang weenX82 kunnt, datt de Bėngel sümX05|ehr, wėnn hē mool gootliger|stattlicher un knöviger|kräftiger worrn is, över’t Stack klattert, un sümX05|ehr bi sümX06|ehr Blȫȫm ōder gor bi dėn Hangelbeerbōōm* geiht. Du wēētst je, wo sinnig|vorsichtig un banghaftig|ängstlich sümX04|se sik ōōk anstellen köönt, wėnn sik dat um sümX06|ehrn Goorn dreiht! Na, man tō! Sō wiet (DrG05.010) hebbt sümX04|se in dissen Fâll sachs*|wull niX20 vörutdacht. De Hȫȫftsook bi dėn Doler is je, datt sümX04|se mit dat GōdeX50, wat sümX04|se dōōt, niX20 rumswȫȫġt* un dor ėn grōten Hopphei un Puhei vun mookt, datt ēēn dor ėn rōden Kopp bi kriggt un sik schomen mutt, datt ēēn as Nehmer ârmer is as de Gever. – Man MudderX12, nu hool mi doch noch mool dėn Lütten her! Ik much ėm sō gēērn noch mool sēhn!“ – Un GrōōtmudderX12 hool dat lütte Bünnel ut de Komer un lä ehr Swiegerdochter dėn wârmen Kluut an dat Hatt, un de glücklige MudderX12 kunn sik gor niX20 sattsēhn an dat sȫte Gesicht. Sē kēēk dėn Jung sō recht, recht dēēp in de blanken Ōgen, dē hē sō grōōt un wiet open hârr, as wėnn hē frogen wull: „WōX31 bün ik dėnn hier?“ Ōh MudderglückX12! Du reine un echte Freud! MudderhattX12! Du Quellborn, kloor un blank, ohn Anfang, ohn Ėnn! Du büst de Afglanz vun de grōte, ēwige Gottsgrundmacht! Du büst sē sülḃen! Dien Glanz is lieker |gleich rein un schȫȫn bi ârm ōder bi riek, in de Kȫnigs sümX06 |ehr Slotten ōder in klöterige Koten un ēlennige Hütten! MuddersprookX12! Hattenssprook! Dien Wȫȫr sünd ümmerX21 rein, wohr un echt, allerwegens, op’e hēle wiede Welt.

Still lēēg de Nacht nu över dėn Diek, dē sik as sōōn langen swatten Ool an’e Weser|Werser hėnslängel. – Stillen Freden lēēg nu ōōk över dat Âlldagsche Huus achter’n Diek, un still wēēr dat ōōk achter de dichten grȫnen Finsterluken. Man de dicke ōle Pappelbōōm|Pöppelbōōm, dē jüst vör’t Huus op dėn Diekkopp stunn, dē reck sien mächtigen knupperigen Ârms ut un sprēēdX60 |sprēē’ sümX05 |ehr wiet över dat Huus weg. De summerlige Nachtwind strēēk kȫhlig vun’e Weser her över dėn Diek. Hē hüüscher |wiegte sachten* de grȫne Krōōn |dėn grȫnen Pull vun dėn Bōōm hėn un her, un de langen Ârms mit de grȫnen Hannen un Fingern (DrG05.011) wēgen sik sachten* un fierli över dat lütte Huus op un dool. Gēēv dat ōle Bōōmspȫkel|Baumgeist|Baumgespenst wull dat Sünndagskind sien Segen? Ōh, dē wuss âllns, wat hier in’t Huus passēēr! Hē hârr je al beleevt, datt de ōle GrōōtmudderX12 as hēēl lütte Dēērn ünner sien Blödergrȫȫn speelt hârr. Hē hârr jēēdēēn Hattlēēd un Freud, [DrG21.012] wat dit Huus dropen hârr, vun boḃen mit ankeken, un kėnn sien Lüüd achter’n Diek. Hē kėnn dissen kârnfasten un ēhrboren Slag Minschen, un sō wēēr ėm ōōk um dėn lütten nieden Gast dor ünnen niX20 bang. Ōōk hē schull ünner sien Blöderwârk opwassen un spelen. Hē wull ėm sachten* lēēflige Lēder un Geschichten tōruscheln, wėnn hē oordig|artig wēēr, wėnn hē op sien Ruscheln|Rascheln luustern |lauschen wull, un sien Sprook verstunn. Man hē wull dunnern un brusen un ėm vermohnen un mit ėm schimpen |schellen, wėnn hē niX20 ophȫren|gehorchen worr un op slechte, unrechte Weeg gohn wull! Jo, dat gifft Bōōmspȫkels, un wat dē tōsėggen dōōt, dat hōōlt sümX04|se ōōk! – In disse ēērste Nacht wēēr dat over ėn hēēl afsünnerliM3 Ruscheln un Flustern in dat Blöderwârk vun dėn Pappelbōōm un dat worr tō ėn Sprook, tō ėn Lēēd, düütliger, ümmerX21 düütliger. Un dat Bōōmspȫkel slieker sik as Drōōmspȫkelsch|Traumgespenst dör Reten|Risse un Fōgen no dat lütte Huus rin un an dat Loger vun GrōōtmudderX12 ran un sung hier de gōdeX50 ōle Fru in’t Ōhr. Un Ōma fōōl de Hannen in’ Sloop, beweeg ehr Lippen un snack sachten* no, wat dat Bōōmspȫkel sung:

Du Sünndagskind, sloop wēēk un sacht!

Ik hōōl hier an dien Wēēg de Wacht!

Stoh fast as ik, in WedderX41d un Wind!

Bliev rein un gōōtX50 – ėn Sünndagskind! (DrG05.012)

Kapitel 2: Tō’n Glück wârrt de Jung nu döfft

Jo, woX30 schâll de Jung nu hēten? – Dat wēēr de Froog, wō sik nu de Âlldagschen Huusbewohners al meist drēē Doog lang mitėnanner befoot hârrn. GrōōtmudderX12 mohn dėn Middewekenmorgen: „Friech*, dat wârrt hȫȫchste Tiet, datt du no de ›Mäerie‹ |frz. mairie geihst, un mellst dėn Jung an!“ (GrōōtmudderX12 nȫȫm* vun’e franzȫȫs’sche Tiet her dat Roothuus un de Amtsverwâlten noch ümmerX21 ›Mäerie‹.) Man wo schull hē hēten? Fidi? Heini? Hermann? Jan? Nä, dat wēērn âll Nooms, dē hârr Jan un Allemann|jeder (Hinz und Kunz), un ėn Sünndagskind, sō mēēn MudderX12 Âlldag, dat muss ōōk ėn sōōn beten apârtigen Noom hėbben. „MudderX12, wat mēēnst’ vun ›Otto‹?“, sä Fru Âlldag opletzt. „Dėn Noom mag ik gēērn lieden un dėn gifft dat ōōk niX20 veel.“ – „Jo“, lach GrōōtmudderX12, „ik [DrG21.014] heff dor nix gēgen. Dėnn hēēt hē vun achtern un vun vörn överēēns. ›Vorne rund und hinten rund, in der Mitte wie ein Fund!‹, sä bi uns in’e Oḃendschōōl Frollein Unverzagt mool, un dat kann ik gor niX20 vergeten!“ – Friech* Âlldag hârr gēgen dissen Noom ōōk nix intōwėnnen. Hē wēēr sōunsō man still un mit âllns tōfreden, wat sien Fruunslüüd tōhōpen afkotert |afsnackt hârrn. Hē (DrG05.013) ârbeidX60|ârbei’ as Stēēndrucker in ėn Geschäft in’e Stadt un mell dėnn nu, sō in’t Vörbigohn, sien Jung op dėn Noom ›Otto‹ an. De Dēērns wullen nu ōōk al glieks anfangen, dėn Jung bi’n Noom tō nȫmen*, wėnn sümX04 |se dor bistunnen un tōkēken, wėnn GrōōtmudderX12 ėm inbünnel|wickelte. Man dor wull GrōōtmudderX12 nix vun weten. „Nä, nä“, sä sē, „dat schâll niX20 gōōtX50 weenX82! Ik bün je niX20 hȫhnerglȫȫvsch, man dor hōōl ik ōōk nix vun, datt ėn Kind ēhr bi’n Noom nȫȫmt* wârrt, ēhr datt dat döfft is. Sōōn Kinner, dē schülltX62a|schööt veel lichter dōōtblieḃen, un wi wülltX63|wööt unsen lütten Bölker doch gēērn behōlen!“

Jo, dor hârr GrōōtmudderX12 ėn wohrM3 Wōōrt seggt! Recht sōōn gewâltigen Schrieghâls un Bölker wēēr de Slüngel! Un wat mook de Bėngel ehr al no wücke Weken dat Leḃen suur!

„Antje, koom doch mool gau her!“, rēēp sē veelmools hēēl vertwiefelt. „Antje, hōōl ėm mool mit fast! Ik kann dėn Bėngel niX20 tögeln! Hē fâllt mi noch vun’ Schōōt, sō as dē tōkēhrgeiht |rumdoḃen deit, wėnn ik ėm dat Wickelband ummoken will! Kiek mool, wat ėn Giftkopp, wat ėn AdderX40a! Ōh, ōh! Ik bün bang, dē schriggt sik noch mool dat Lief ut! Kiek mool, hē wârrt al hēēl wittsnatterig um’e Nöös!“

Sō lang, as de lütte Mann ut sien Bünnel ruut un nokelt wēēr, wēēr hēēl gōōtX50 mit ėm umtōgohn. Hē lēēg dėnn as sōōn Poġġ in de Boodbâlje |Zink-Badewanne ōder op GrōōtmudderX12 ehrn Schōōt un sä nix. Blōōts wėnn hē wedderX41a in de Plünnen schull, dėnn schrēēg hē as sōōn Heid |(,dē döfft wârrn schâll). – Ēēnmool, as GrōōtmudderX12 ėm jüst wedderX41a sō recht fein rein un drȫȫg op Schick hârr, un wedderX41a tō RōhX52 in de Wēēg lėggen wull, dō, in’ letzten Momanġ, glēēdX60 |glēē’ ehr de Bėngel vun’ Schōōt un seil koppöver wedderX41a no de (DrG05.014) Boodbâlje rin. Dat gēēv nu ėn Opstand un ėn Malȫȫr in’t Huus! GrōōtmudderX12 wēēr bȫȫs bedrüppelt un swȫȫr|swōōr sik hōōch un hillig, dėn ōlen Giftkopp ehr Doog niX20 wedderX41a antōfoten. Sē wēēr dor al tō ōōlt tō, un sē wull kēēn Mōōrd op’t Geweten hėbben! – „Herr Jēēs, MudderX12“, lach over de junge Fru, „reeg di doch niX20 sō op! Dat hârr mi ōōk passēren kunnt. Dat hett je noch âllns gōōtgohnX50! Koom, wi hangt dėn hēlen natten Keerl, sō as hē is, mit Kniepers|Klammern an’e Tüüglien|Wäscheleine, dėnn kann ėm de Wind wedderX41a drȫȫg weihen!“ – „Jo“, gnurr GrōōtmudderX12, „mook du di dor man noch lustig över! Ik heff mi schȫȫn verfēērt|verjoogt! Dat sitt mi noch acht Doog in de Knoken, dat mârk ik al! Dat geiht ōōk mit dėn Bėngel kēēn gōdenX50 Gang niX20, un dat schient meist sō, as wėnn dat doch [DrG21.016] mool ėn Unglückskind wârrt. Ik wull blōōts, datt dat Kind-Gotts ēērst|ėndli döfft wēēr!“

Jo, mit dat Dȫpen wēēr dat nu over sōōn verdreihte Sook! Antje, dē in’ Dōōm bi Paster Merkel döfft un kunfermēērt wēēr, stunn natüürli stief op ehr Stück, datt dē dėn Jung ōōk dȫpen schull. Hē hârr âll de fief Dēērns döfft un dat wēēr gor kēēn Froog, datt hē dėn Jung ōōk dȫpen dä. Wėnn de Paster krank wēēr un de Jicht hârr, dėnn mussen sümX04|se sō lang tȫḃen, bet datt hē wedderX41a beter wēēr. Sē wēēr niX20 hȫhnerglȫȫvsch, un wat passēren schull, dat passēēr ōōk sō, wattX25|ob nu mit, wattX25 ohn Dȫȫp. – GrōōtmudderX12 sä opletzt nix mēhr, sē schüddkopp blōōts un mēēn, mit dėn Jung gung dat kēēn gōdenX50 Gang! Sē glȫȫv dor nu ōōk an, wat de Smittsche seggt hârr, dat worr ėn Unglückskind, för|wegen dėn blauen Streek över de Nöös.

Dat schull sik ōōk bâld wiesen, datt de Smittsche recht hârr! – Jüst an dėn Dag, as dat Sünndagskind süss Weken (DrG05.015) ōōlt wēēr, kēēm Antje tōfällig in de Komer rin, wō de Jung slēēp. Vun’e Wēēg her hȫȫrX65 sē sōōn afsünnerligen Luut, jüst as sōōn Sluckop un Hickop. Nieschierig un sōōn beten besorgt kēēk sē no dėn Lütten un verjoog sik bȫȫs över dat, wat sē dor sēhg. Dat Kind wimmer rum, mit de lütten Füüst vör’t Gesicht, un wēēr glȫhnig rōōt. Dorbi schien dat, as wėnn dat Worm an wat wörg, wat ėm in’ Hâls sēēt. Fru Âlldag wēēr ėn resolute Fru un de Jung wēēr niX20 ehr ēērstM3 Kind. Kotthorig|Kurzerhand pack sē dėn Jung bi beide Hannen un rēēt ėm de Ârms över’n Kopp, wat ēēn je ümmerX21 dōōn schâll, wėnn Kinner wat in’ Hâls kregen hebbt. De Jung fung nu an tō hossen, man krēēg noch ümmerX21 kēēn Luft. Fru Âlldag mook ėm nu dėn Mund open, lang dor mit de Fingern rin un krēēg dor tō ehrn Schreck, man ōōk tō ehr grōte Freud, ėn Stück Kröst|Kruste vun Sichtenbrōōt|Roggenfeinbrot ruut! – Mieke sēēt bides* |unterdessen hēēl unschüllig vör de Döör op’n Drüssel |Türschwelle un vertehr dėn Rest vun ehr Frȫhstücksbotterbrōōt. – No wücke Krüüz- un Dwēērfrogen kēēm dat dėnn ōōk an’ Dag, datt sē dėn lütten Brōder blōōts mool sōōn beten vun ehr Botterbrōōt afgeḃen wullt hârr. Dē wēēr ōōk wull hungerig, dėnn dē krēēg je ōōk niX20 ēēnmool wat tō eten, blōōts ümmerX21 wat tō drinken. – Man dat holp âllns nix, Mieke krēēg för ehr GōōthattigkeitX50 ēērstmool ėn düchtige Flöög |Utschell, un dortō dat schârpe Verbott, noch mool wedderX41a an de Wēēg rantōgohn.

Man as Fru Âlldag ėn Stunn noher mit dėn Lütten allēēn wēēr, um ėm sien Recht tō geḃen, un as dat Wesen ehr sō wârm un krâll an’t Hatt lēēg, dō trüddeln ehr over doch sōōn poor blanke, hitte Tronen de Backen dool un fullen alleḃen |langsam dat Kind op dėn Kopp un no dat fiene witte Hoor rin. (DrG05.016) Dat wēērn Tronen vun Freud un Dank, dē de MudderX12 vergōōt, [DrG21.018] as sē doran dach, datt dit Stück vun ehr Leḃen, wat sē veel, veel lēver hârr as sik sülḃen, datt dit lütte Wesen nu kōōlt un dōōt dor liggen kunn, wėnn sē niX20 noch tō rechter Tiet komen wēēr, um dat tō bârgen. Un de Lütte rēēt wedderX41a sien grōten blauen Ōgen wiet open un kēēk ehr grōōt an, as wėnn hē sėggen wull: Mēēnst du mi? – Dō drück ėm de MudderX12 fast an’t Hatt, küss ėm dėn lütten Mund un de kloren blauen Ōgen un dach dorbi: Ōh, kunn ēēn sōōn Kind doch sō dör’t hēle, lange Leḃen hėndördregen! Kunn ēēn doch âll de Gefohr, âllns wat ėm schoden deit, ümmerX21 sülḃen vun ėm afwėnnen un ėm dortō rantrecken, dat GōdeX50 tō dōōn, dat Lēge tō loten! – MudderhattX12!

Bides* sēēt GrōōtmudderX12 mit Mieke in’e Stuuv, wisch ehr de letzten Tronen af un lēēt sik tō’n söḃenteihnsten Mool dat Verspreken geḃen, datt sē dat ōōk hēēl, hēēl wiss niX20 wedderX41a dōōn wull! Mit sō lütte zoorte |wēke Kinner, mēēn GrōōtmudderX12, dor kunnen blōōts grōte vernünftige Lüüd mit umgohn. Dē wussen dor Beschēēd mit un wussen, wat för sōōn Kind gōōtX50 wēēr!

Ėndli kēēm nu ōōk de fierlige Dag, datt de lütte Âlldag döfft wârrn schull! Paster Merkel hârr Beschēēd schickt, datt hē Antje tō Gefâllen dėn annern Sünndag kēēm. Âlldags muchen ėm doch ėn Woog schicken un muchen dat niX20 för ungōōtX50 nehmen|ėm dat nosēhn, wėnn hē mit ēēn Huusschōh kēēm, hē hârr ėn dicken Fōōt. Dat wēēr nu ėn Opstand in’t Âlldagsche Huus, ēēn Schrubben un Schüren un Reinmoken, jüst as wėnn dat de Sünnoḃend vör Pingsten wēēr! Opletzt kēēm noch dat Sandstreuen in’e Vörstuuv, un dat lēēt GrōōtmudderX12 sik (DrG05.017) niX20 nehmen, dor hârr sē no ehr Mēnen dėn besten Slag vun weg. No dat Sandstreuen dörs kēēn Minsch wedderX41a no de Stuuv rinpedden, dėnn de Paster schull de Ēērste weenX82. – Dat gēēv nu ėn Opsēhn achter’n Diek, as de Kutschwoog vör Âlldags sümX06|ehr Huus hēēl un de ōl’ Paster Merkel sik dor ruutquääl. Hē wēēr vun buten noch sō recht vun’e ōle Kant; man sien Predigten tügen ümmerX21 vun grōte Klōōkheit, vun Kėnnen un Weten um de Minschen|Menschenkenntnis.

De fief Âlldag-Dēērns stunnen nu âll in’e Rēēg an’e Wand in’e Stuuv un hârrn de Hannen vör de witten Schörten fōōlt. Mieke* hârr ėn hēēl dick verhuultM3 Gesicht. Sē hârr ēērst gor niX20 mit rinwullt; GrōōtmudderX12 hârr ehr târrt un hârr ehr drōhtX53, sē wull dat dėn Unkel Paster nosėggen|verraten, datt sē dėn lütten Brōder ėn Sichtenbrōōtkröst in’ Hâls proppt hârr. – De Paster hârr för âll sien frȫhernM4b Dȫȫplingen ėn fründliM3 Wōōrt, un nu worr dėnn de Hȫȫftpersōōn vun vundoog, dat Sünndagskind, rinbrocht! Hȫh! Wat wēēr de Bėngel fien, in sien feinM3 langM3 wittM3 Dȫȫpklēēd un mit de lütte fiene stickte Dȫȫpmütz, wat ėn ÂlldagschM3 Famielnstück* wēēr. Man jüst, as wėnn hē dat dėn gōdenX50 Paster tō’n Tōōrt|Verdruss dä, sō rēēt de lütte [DrG21.020] Keerl dat Schott open, un bölk vun’ Anfang bet tō’t Ėnn gēgen de Predigt an, sōdatt de Kârkenmann sien ēgen Wōōrt niX20 hȫren kunn, veel wēniger dē, dē dor umtōstunnen. Dat Dullste wēēr noch, datt de lütt’ ōl’ Kasper dėn Paster an’ Ärmel vun sien Taloor pack, jüst in dėn Momanġ, as hē dėn Segen un de Woterdruppens hėbben schull.

„Ōh jē, ōh jē“, sä MudderX12 Âlldag nȫȫssen, as de Paster weg wēēr. „Nä, nä, wat heff ik mi ârgert, ik hârr ėm sachs* wück backsen|ohrfeigen kunnt, dėn buckschen|bockigen, eischen |unartigen Bėngel vun (DrG05.018) Jung! Wat heff ik mi schenēērt vör dėn Paster, för de gresige Bölkerie!“ De Noverschen, dē bi Âlldags op’e Deel stohn un tōhȫȫrt hârrn, mēnen, as sümX04 |se no Huus drȫteln|sluntern, dat wēēr jammerschood weenX83, datt ēēn bi dat Geschrigg nix verstohn kunnt hârr. Man fein wēēr dat liekers weenX83, un de Paster hârr sien Sook gōōtX50 mookt. De Smittsche sä noch, sē hârr man blōōts ümmerX21 no dėn Paster sien dicken Fōōt mit dėn Huustüffel keken, un dat wēēr doch aller Ēhren wēērt, datt de Paster in sōōn Tōstand sik de Mȫhg mookt hârr. Blōōts mit dėn Bėngel sien gresigM3 Schriegen, dat wēēr je rein tō’n Weglōpen weenX83, un ehr wēērn wohrhaftig de Hoor dorbi tō Bârg komen! Jo, sē snack reinut|würkli niX20 gōōtX50 för dat Kind! No âllns, wat sümX04|se dor bet hertō för Maleschen mit beleevt hârrn, gung dat dor kēēn gōdenX50 Gang mit! Vör âlln de blaue Streek! „Na: Unberufen, unbeschrien, dreimal untern Tisch geklopft! Wi wülltX63|wööt dat Beste höpen!“ – „Jo, dat seġġt|sėggenX10 Sē man noch mool, Fru Smitt!“, sä de Puustmeiersche. „Um de Âlldags schull mi’t duren|leidtun, wėnn sümX05|ehr de Jung niX20 gōōtX50 insloon|inslogen dä. Dat sünd doch sunst sō orntlige, ēhrbore Lüüd!“

Nüms* wēēr glückliger as GrōōtmudderX12 Âlldag, datt sümX04|se dėn Jung nu ünner Dack un Fack hârrn! Nu kunn ėm je sō licht nix mēhr passēren! Nu noch ėn poor Weken, dėnn wēēr hē ut dat dösige|dusselige Viddeljohr ruut, un dėnn kunn ēēn dor al mool ėn Machtwōōrt mit snacken un ėm ōōk mool op’n Diek in’ Sünn’schien setten. Man för’t Ēērste hârr Odde* |['or-re], sō worr hē nu rōpen, noch wieder nix op’e Welt tō dōōn as slucken, schriegen un slopen. Man dat slōōg ōōk âllns düchtig bi ėm an, hē worr dick un schier, un GrōōtmudderX12 mēēn, datt hē nu al ēhr mool ėn Gnups|Knuff|Stōōt* verdregen kunn. (DrG05.019) – Man de lütte Mieke hârr sē noch ümmerX21 bannig op’n Kieker un wohrschu*|warnte ehr jēēdēēn Dag, niX20 an de Wēēg rantōgohn. – Man sō behott |bedachtsoom de Âlldagsfamieln ōōk mit dat Sünndagskind Odde wēēr, dat schien|lēēt doch, as wėnn hē ėn Unglückskind wēēr un blēēv. Un över dat dulle Stückschen, wat de gōdeX50, sorgsome GrōōtmudderX12 sülḃen mit ėm opfȫhr, dor hett sē noch no Johr un Dag ehr bitterlichsten Tronen över vergoten. – Dat Stück hârr Odde over ōōk op ėn hangenM3 Hoor|fast dat Leḃenslicht utpuust, un dat kēēm sō: [DrG21.022]

Kapitel 3: Um ėn hangen Hoor schēēfgohn

Dat wēēr an ėn Moondagmorgen. Antje stunn achter in’e Waschköök an’ Waschtrog. GrōōtmudderX12 hantēēr in’e grōte Komer un mook de Bedden. In disse Komer, dē sōōn beten düüster wēēr, stunnen twēē grōte twēēsläpern Bedden |Dubbelbedden un Odde* sien Wēēg. GrōōtmudderX12 richt dat bi’t Bettopmoken ümmerX21 sō in, datt sē de Küssens un Tōdeken vun dat ēēn Bett ēērst op dat annere lä, dėnn opschüddel un tōrechtklopp un dėnn wedderX41a oplä. – Jüstsō mook sē dat ōōk vundoog. Deken, Pöhl |großes Kissen, ›Bettwurst‹, Koppküssens un dat swore Ünnerbett lä sē op de annere Bettsteed, schüddel, klopp, strēēk un wisch un wull jüst wedderX41a anfangen, dat Bett optōlėggen, as sōōn deegten |heftiger Wind över dėn Diek weih, sōdatt de Pappelbōōm bannig an tō brusen fung un dat lütte Komerfinster mit ėn düchtigen (DrG05.020) Klapps tōweih. Dorbi wēērn dėnn ōōk sōōn poor hâlfdrȫge Blööd vun dėn Bōōm afweiht un wēērn jüst in Odde sien Wēēg un ünner dat Verdeck flogen. Sachten* treedX60|tree’ GrōōtmudderX12 an de Wēēg ran, um de ōlen Blööd vun dat Kind wegtōnehmen. Sē krēēg over ėn bȫsen Stōōt* un wuss gor niX20, wat sē tō sēhn krēēg, as de Wēēg lerdig wēēr. Sē hârr doch glȫȫvt, datt de Lütt’ in’e Wēēg lēēg un slēēp! Antje stunn un wusch, man wō much dat Kind dėnn weenX82? De ōle Fru pedd nu ut de Komer un gung nieschierig in de annere, wō sē sülḃen slēēp; man ōōk dor wēēr kēēn Odde tō sēhn. – Nu gung sē no ehr Swiegerdochter un froog sōōn beten bang: „Segg mool, Antje, wō hest du dėnn dėn Jung loten?“ – Antje lach sōōn beten kneepsch|verschmitzt un anter|antwōōr: „Hest ėm dėnn noch niX20 funnen, MudderX12? Ik wull di al sėggen, du schullstX62b|schusst ėn beten sachten* weenX82, datt hē recht lang slöppt un uns niX20 bi de Ârbeit ophöllt. Och, hē wēēr over ōōk sō mȫȫd, un dō heff ik ėm man sō op mien Bett leggt, de Wēēg …“ – „Allmächtiger Gott!“, schrēēg de ōle Fru un lēēp mit ėn gresigM3 Gejuuch no de Komer. „Antje! Beste Antje! Hölp doch! Hölp doch! Och, och! Ik heff je âll de Bedden op dat ârme Kind packt!“

Dat wēēr over ōōk de allerhȫȫchste Tiet! NiX20 ėn hâlve Minuut hârr dat länger wohren |duren |währen dörvt! Wild hârr Antje de sworen Bettstücken gēgen die Wannen smeten, as wėnn dat Poppenspeeltüüg wēēr. Dėnn hârr sē ehr Kind an sik reten, wat dēēp in dat annere Bett rinsackt wēēr. Odde schrēēg niX20. Hē wēēr düüsterbruun, hârr ėn blauen Schien in’t Gesicht un wēēr över un över natt vun kōlen Swēēt. „MudderX12!“ Dat ēēn Wōōrt [DrG21.024] stött Antje ut, ėn ēēnzigsten (DrG05.021) gresigen Gluup |Blick smēēt sē ehr SwiegermudderX12 tō, man dor lēēg dat hēle furchtbore Vertwiefeln vun ēēn quäälte MuddersēēlX12 in, un dat drēēp de ōle Fru dēēp, dēēp in’t Hatt! Sē sack op dat Bett dool un lä beide Hannen vör dat Gesicht.

Ēēn Stunn wēēr vergohn. „MudderX12! Beste MudderX12, sō koom doch tō di! Kiek MudderX12, hier is hē je! Hier op dien Schōōt, un ėm fehlt je gor nix mēhr! Beste MudderX12! Tō, sō verhool di doch!“ Jo, mit de ōle gōdeX50, ēhrbore un akkerote GrōōtmudderX12 Âlldag wēēr over noch lang nix antōfangen. De Quolen, dē ehr dat Vörhōlen|Vörsmieten vun ehr Slusigkeit moken, drücken ehr bȫȫs dool! Sē slōōt sik wücke Doog in ehr lütte Komer in un wull niX20 eten un niX20 drinken. Blōōts, wėnn sē glȫȫv, datt Antje dat niX20 sēhg, dėnn slieker sē sik hēēmli an de Wēēg, pöösch un klucker|2x zärtelte mit dat Kind rum un wēēn ėm dat lütte Gesicht natt. – Man opletzt kēmen de resoluten un deftigen Noverschen mool achter ehr tō püüstern un setten ehr mool orri dėn Kopp wedderX41a tōrecht.

Dat wēēr ėn Schann, datt sē sik dor sō um hârr! Dat hârr in’e düüstere Komer jēēdēēn passēren kunnt. Un de Puustmeiersche mēēn: „De Bėngel, dē wēēr|war op sōōn Oort doch gor niX20 dōōttōkriegen. Dat is nu mool ėn richtigM3 Sünndagskind un dat kann nix wat anhėbben.“ – „Och, och“, wimmer over GrōōtmudderX12, „wėnn dat Kind dör mien Schuld wat tōstött wēēr, ōh, ik wēēr wiss un wohrhaftig no de Weser ringohn! Ik glȫȫv ōōk, de Jung kummt doch noch mool över jichenswat|wat vun’e Welt, dat schülltX62a|schööt jümX01|ji|ju sēhn un beleḃen!“

De letzten Strohlen vun de Augustsünn schienen in dat Blödergrȫȫn vun dėn ōlen Pappelbōōm. SümX04|Se danzen un spelen hėn un her in dat Twiegwârk, dat flimmer (DrG05.022) un glimmer as Gold un Sülver un dat sēhg ut|dat lēēt, as wėnn dor ėn hēlen Regenbogen dör dat Blöderwârk trock. – Nerrn|Ünnen an dėn mächtigen Stamm over stunn ėn holten Wēēg un twēē grōte, klore blaue Ōgen kēken dor verwunnert ruut, rin no de bunte Tȫverwelt* |Zauberwelt dor boḃen. Nu recken sik twēē prâlle Ârms vun de Wēgendeek hōōch un ėn poor lütte Hannen grēpen in de Luft. SümX04|Se wullen sachs* dėn bunten Bōōkfink griepen, dē dor op dėn ünnersten Tėlgen sēēt un mit sien frischen Slag dėn lütten Mann opweckt hârr, dē dor in’e Wēēg lēēg. – Dō schüddel sik sachten* de ōle Bōōm, un lēēt wücke blanke grȫne Blööd op de Wēgendeek fâllen. De lütten Hannen grēpen dorno un spelen mit de Blöder. Ōōk de ōle Fru, dē dor dichtbi in dėn Löhnstōhl sēēt un strich |strickte, wēērn poor in dėn Schōōt fullen. Ehr muss dor sachs* wat bi infâllen. Dat wēērn je desülvigen Blööd, dē de Wind köttens in dat Komerfinster weiht hârr! Sē wisch sik wat ut de Ōgen un strēēk dėnn wēēk un sachten* mit ehr welke Hand dat Kind över dat [DrG21.026] frische Gesicht. Odde over lach ehr tō, kēēk wedderX41a in dėn Bōōm un klöön dėnn sachten* vör sik hėn. – Sōōn drēē, vēēr Lünken hüppen op Tėlgen un Twiegen, kēken vun boḃen hēēl niep*|genau no de Wēēg rin un rēpen sik ēēn dėn annern tō:

Tschiep-tschiep! Wat dat dor klöönt!

Uns Sünndagskind, wo sȫȫt dat lacht!

Wi dat wull sēhn un hȫren köönt!

De Pappelbōōm höllt tru hier Wacht! (DrG05.023)